Maand: augustus 2012

Creativiteit: talent of gewoonte?

Geplaatst op door loes.visscher

Ik herlas gisteren een stuk van het boek ‘The creative habit’ van Twyla Tharp. Aan de titel van het boek te zien is al duidelijk dat de auteur vindt dat creativiteit niet zo zeer een talent is, maar vooral een gewoonte. Iets wat je moet onderhouden om het te kunnen blijven doen. Net zoals bijvoorbeeld muziek maken dat is.

De grote muzikale ‘genieën’ als bijvoorbeeld Mozart hadden ongetwijfeld veel talent, Mozartmaar net zo veel (of meer) discipline en volharding.

Zij wijst ook op de paradox tussen creativiteit en gewoontes. Ze lijken in zekere zin tegengesteld: gewoontes duiden op routine en herhaling, en creativiteit op nieuwe en frisse dingen. Toch ben ik het met haar eens dat door te oefenen met creativiteit, je uiteindelijk vaardiger en dus beter wordt. En dat is niet anders dan bij het bespelen van een muziekinstrument.

Wil je dus creatief WORDEN, dan moet je het regelmatig ZIJN door het te OEFENEN.

Dagelijkse oefeningen in creativiteit

Hierbij een aantal suggesties voor dagelijkse oefeningen in creatief denken:

  • Als iemand je mening over iets vraagt, gebruik dan de PMI methode van Edward de Bono. Kijk eerst een minuut naar de positieve aspecten, dan een minuut naar de negatieve aspecten en tenslotte kijk je een minuut naar de interessante aspecten. Hierdoor leer je je brein om niet té snel een mening te vormen en meer aspecten mee te nemen in je meningsvorming.
  • Als je een probleem ziet (of denkt dat je het ziet), probeer het dan uit de verschillende gezichtspunten van de betrokken te formuleren. Stel dat de verkopen van een bepaald product dalen, formuleer het dan uit het oogpunt van de afdeling verkoop, marketing, productie en logistiek. Hoe denkt de klant hierover? Zijn er misschien ook positieve aspecten die je in overweging kan nemen? Zijn er andere afdelingen die er ook mee te maken hebben en wellicht informatie kunnen verschaffen hoe het op te lossen?
  • Als je je ergens zorgen over maakt, stel dan voor wat het minst erge is dat kan gebeuren. En wat zou het ongelovelijke rampscenario zijn? Wat zou er gebeuren als je niets doet?
  • Je kunt ook af en toe de oefening met het vertraagde denken doen (zie de blog Vertragen als creatieve strategie)
  • Probeer nieuwe dingen te ontdekken, als je routinetaken uitvoert. Op de route van huis naar werk probeer je minimaal 5 dingen te vinden, die je nog niet eerder waren opgevallen.
  • Focus om dingen anders te leren zien. Moet je ergens wachten, neem dan de omgeving in je op, doe je ogen even dicht en probeer alles voor je geest te halen, zijn de details ook scherp of niet, wat heb je geregistreerd en wat niet? Open je ogen en kijk opnieuw. Sluit je ogen even en als je ze weer open doet, focus je op een bepaalde kleur (bijvoorbeeld rood). Merk hoe je nu dingen anders ziet.
Hoe oefen jij je creatieve vaardigheden? Laat in een reactie jouw tips en trics achter.

Problemen? Kijk eens goed!

Geplaatst op door loes.visscher

Bij een van de bedrijven waar ik heb gewerkt, was er een probleem met een van de receptionistes. Zij groette haar collega’s niet en dat vonden veel mensen, ik inclusief, vervelend. Op een dag besloot ik eens te kijken wat IK nou kon veranderen, zodat zij MIJ wel zou groeten. De eerste stap die ik nam, is dat ik ging kijken wat er nou precies gebeurde.

Goed kijken is belangrijk

In eerste instantie zag ik een klant binnenkomen en gegroet worden, een collega die binnenkwam en niet gegroet werd. Dat bevestigde mijn eerder gevoel over het niet-groeten van collega’s.
Toen ik nog een keer (en nu goed!) keek zag ik dat de klant binnenkwam, bij de receptie ging staan, even wachtte en door haar vriendelijk gegroet werd. Een collega kwam binnen, en terwijl hij de receptioniste groette liep hij naar het klok-apparaat wat 5 meter verder hing. De receptioniste was bezig met de computer en hij werd niet teruggegroet.

Eigen gedrag veranderen

Toen ik die avond naar huis ging, klokte ik uit, stond even stil voor de balie en wenste mijn collega een prettige avond. Zij groette terug. Ook ’s ochtends stond ik even stil voor de balie om haar te groeten. Dat werkte, en toen mijn directe collega’s dit overnamen begon zij iedereen te groeten. –> Het probleem was opgelost.

De moraal van het verhaal? Vaak ben je zelf ook een deel van de elementen die een situatie houden zoals die is. Door echt te kijken wat er gebeurt en te kijken wat er verandert als JIJ zelf iets verandert, kan je dingen/gedrag eenvoudiger veranderen dan je in eerste instantie zou denken.

Probeer de volgende keer dat je je ergert aan iets, eerst te kijken wat er nou precies gebeurt, en wat je zelf zou kunnen veranderen om het hele proces te veranderen.

Vertragen als creatieve strategie

Geplaatst op door loes.visscher

Een kernelement van creatief denken is dingen anders zien. Maar hoe doe je dat?
Eén van de tips daarvoor is om te vertragen: door je tempo te halveren of op te rekken tot het bijna ondraaglijk langzame, zet je je brein in een andere modus, waardoor je dingen anders kan gaan zien.

OEFENING

  • Je kunt vertragen oefenen door een voorwerp op een tafel te zetten en het rustig te bekijken. Neem liefst iets wat je al langer hebt of dagelijks gebruikt.
  • Sluit dan je ogen en visualiseer het object zoals het is. Welke kleuren heeft het, glanst het of is het mat, wat zijn de vormen, is het regelmatig, of onregelmatig? Probeer het zo goed mogelijk vorm te geven in je hoofd.
  • Open dan je ogen en kijk wat er werkelijk te zien valt:

Bekijk het object minimaal éen minuut aan alle kanten. Eén minuut aan de linkerkant, éen minuut aan de rechterkant, éen minuut aan de voor- en achterkant. Vergeet ook de boven en onderkant niet.

  • Verander dan zelf van perspectief: zet het voorwerp heel ver van je af, daarna net voor je neus. Doe dit allemaal zo langzaam als je kan.

Waarschijnlijk zie je nu dingen die je nog nooit hebt gezien en die je nog niet eerder waren opgevallen.

En het grappige is, dat je het voorwerp nooit meer kan zien zoals je het in eerste instantie zag.

Deel hieronder je eigen ervaringen met deze oefening!

Het nut van de omweg

Geplaatst op door loes.visscher

Veel dingen in ons leven doen we automatisch. En dat is maar goed ook, want anders zouden we veel te veel tijd kwijt zijn aan het uit bed stappen, schoenen strikken en autorijden, om maar wat te noemen.

denksnelwegen

Als het om nadenken gaat doen we echter ook veel op de automatische piloot, en dat geeft niet altijd het beste resultaat. Op basis van eerdere ervaringen maken we ‘shortcuts’ in ons denken.

Als je maar vaak genoeg ziet dat A leidt tot B leidt tot C dan ontstaat er een denksnelweg in je hoofd.

Als gevolg denken we bij het zien van A gelijk dat het antwoord C is, maar dat hoeft niet zo te zijn. Want wellicht was deze keer A gecombineerd met D en dan is C niet het juiste antwoord, maar X (of P of 13). De ‘snelweg’ manier van denken leidt dus tot dezelfde oplossingen, en dat is wat je bij creatief denken net niet wilt (“Als je altijd doet wat je altijd deed, zul je altijd krijgen wat je altijd kreeg”)

omwegen

Bij creatief denken proberen we om de automatische piloot heen te gaan. Ik schrijf hier bewust niet uitschakelen, omdat het onderdrukken van onze automatische piloot niet werkt. Stop je de eerste associaties weg, dan komen ze toch terug, en vaak op de meest ongewenste ogenblikken. Daarom is het zaak er ruimte aan te geven. De eerste associaties die je bij een probleem hebt zijn vaak die van de denksnelwegen. Als die eenmaal geopperd zijn (in de eerste fase van het proces bijv. in een braindump) dan ontstaat er ruimte in het brein om naar associaties te gaan die wat minder aan de oppervlakte liggen, je gaat als het ware naar de zijweggetjes en de paadjes om daar naar nieuwe ideeën te zoeken. Je kunt het vergelijken met een boom. De stam is de denksnelweg, maar aan de zijtakken vind je pas de blaadjes (de ideeën).

Door nieuwe ideeën te combineren kan je komen tot originele oplossingen voor problemen. Die oplossingen liggen dus niet aan de snelweg, maar kunnen alleen door een omweg worden bereikt.

Andersom kun je in je eigen dagelijks leven je creativiteit stimuleren door de keuze te maken om iets routinematigs anders te doen. Neem een andere route naar je werk/school/huis of kies je een ander vervoermiddel (fiets ipv auto, lopen ipv bus), en zet je je zintuigen open, dan kan je plots nieuwe dingen zien en ervaren.

–> Probeer het eens uit en laat me weten hoe je het ervaren hebt.