Een paar dagen geleden kreeg ik de vraag welk sprookjesfiguur ik ben. En tot mijn verbazing kreeg ik daar vrij duidelijk een antwoord op van mezelf, maar wel 1 die ik niet verwacht had. De fakir uit het sprookjesbos van de Efteling. Die houdt van taal (praat zelfs op rijm) en lost problemen op door even in te vliegen (als je tenminste 3x op de grond stampt), een aanwijzing te geven en de probleemhouders het probleem vervolgens zelf te laten oplossen.
Een mooie metafoor voor hoe ik als docent, trainer en coach zou willen zijn, en deels ook al ben. Het is mooi om op zo’n andere manier naar jezelf te kijken en die (verborgen) talenten mee te nemen in je werk.
werkvormen
Nerveuze kids – samen regen maken
Twee weken geleden had ik een weekend met het jeugdcircus van Zwolle, waarin we twee voorstellingen gaven met alle kinderen, van jong tot oud. Iedereen had zijn eigen rol in het geheel, ouders hielpen bij de verschillende tafels met kinderen achter de schermen, en veel mensen waren actief met sjouwen, grime of pannenkoekenbakken.
Zelf had ik een minieme rol in de show, maar een grotere rol achter de schermen. Waar Verona de coördinatie backstage naast het podium deed, was ik verantwoordelijk voor het ‘klaarzetten’ van de artiesten in de nevenzaal, zodat ze aangekleed, geschminkt en al het podium op konden. Gelukkig viel de uitdaging met 80 kinderen mee, alleen waren er wat kinderen wat zenuwachtig voor de voorstelling.
Ik heb toen samen met kinderen die nerveus waren eerst even regen gemaakt. Dit om lekker even fysiek bezig te zijn op een rustige, geconcentreerde manier.
Daarna kwam het gesprek over wat er kan gebeuren tijdens een voorstelling en hebben we gesproken over fouten maken, dingen overdoen en plezier hebben. Bij circus gaat het niet om presteren, maar wel om proberen, samenwerken en lolmaken en dat wisten ze zelf maar al te goed te benoemen. Wat een wijsheid! Daarna dwarrelde het groepje weer uiteen. Het was goed geweest, tijd voor een mooie voorstelling. En dat werd het ook, twee keer zelfs!
Even een filmpje erbij
Ik zocht voor de lessen verandermanagement een leuk filmpje over hoe je gedrag kunt veranderen. Het voorbeeld van de piano-trap kenden de studenten al, dus ik zocht naar een ander voorbeeld en kwam uit bij een Braziliaanse voetgangersbrug.
Mijn idee was om te illustreren hoe belangrijk het is om de omgeving te veranderen als je gedrag wilt veranderen en ik vond dat het filmpje daarin overduidelijk was. Tot mijn verbazing bleken de studenten heel anders hier naar te kijken. Ze waren zich vooral aan het afvragen wat het probleem in hemelsnaam was, waardoor ze de oplossing zelf niet eens zagen. Zo zie je maar dat ‘even een filmpje’ heel anders kan uitwerken dan je denkt.
Leerpunt voor mij is om voortaan zonder vooroordeel en zonder ‘docentenbril’ zo’n filmpje te bekijken, zodat ik helderder heb wat er in het filmpje verbeeld wordt en ik duidelijk uitleg kan geven over de context van de film en/of een duidelijke kijkopdracht kan meegeven. Overigens was de discussie die ik daarna met hen had was wel heel leerzaam, dus ik denk dat ze er alsnog genoeg van hebben opgestoken.
creatief tussendoortje – anders benoemen
Eén van de snelste manieren die ik ken om in een creatieve bui te komen is afkomstig uit de theatersport. Deze oefening voer je het liefst in beweging uit en bestaat eruit dat je dingen met een ander woord benoemt. Door deze oefening ga je van je denksnelweg af en breng je jezelf in een creatieve stemming.
Werkwijze:
– leg eerst het doel en de bedoeling van de oefening uit.
– laat dan de leerlingen door het lokaal lopen en alles wat ze tegenkomen een andere naam geven. Zodra je oog ergens opvalt benoem je het, maar met een andere naam dan gebruikelijk.
– je loopt in het tempo waarmee je spreekt, dus in het begin vaak langzaam, daarna kom je langzaam los en gaat het wat sneller
– stop de oefening na een bepaalde tijd of voordat het al te luid wordt.
– evalueer dan even hoe het ging en wat de leerlingen ervan vonden.
Veel plezier gewenst!
——————–
Over de auteur:
Loes Visscher is creatief trainer en facilitator bij Nuvoli. Met trainingen en interactieve workshops boort zij het aangeboren, maar vaak verwaarloosde talent tot creatief denken aan bij individuen en groepen. Met speciale liefde en aandacht voor het onderwijs, om door en met docenten creativiteit terug te brengen in het onderwijs en het natuurlijke creatieve talent van kinderen en jongvolwassenen te stimuleren.
Meer weten? Bel dan 06-29895989 of mail met Loes @ nuvoli.nl
tussendoortje ‘alles andersom’
Misschien ken je het wel van Sesamstraat. Lot en Ieniemienie doen daar soms het spel ‘alles andersom’. Daarin draai je alles om. “Alles andersom, alles andersom, draai de boel maar om. Een boterham met mayonaise en patat met jam. Alles andersom, alles andersom, draai de boel maar om. Een fiets met een kofferbak en een auto met een bagagedrager. Alles andersom, etc.”
Ook als creatief tussendoortje kun je dit in de klas goed gebruiken.
Je kunt dit spontaan doen en de kinderen hun vinger laten opsteken als ze wat weten, en hen (allemaal 1x) de beurt geven. Dat kan ook door ze allemaal op te laten staan en na hun beurt weer te laten zitten.
Ook kan je ze even de tijd geven wat op te schrijven. Dan kan je op volgorde de klas door en komt iedereen gegarandeert aan de beurt.
Begin zelf met een leuke alles andersom of gebruik als inspiratie of start dit filmpje/liedje van klein orkest.
Veel plezier!
——————————————————————-
Over de auteur:
Loes Visscher is creatief trainer en facilitator bij Nuvoli. Met trainingen en interactieve workshops boort zij het aangeboren, maar vaak verwaarloosde talent tot creatief denken aan bij individuen en groepen. Met speciale liefde en aandacht voor het onderwijs, om door en met docenten creativiteit terug te brengen in het onderwijs en het natuurlijke creatieve talent van kinderen en jongvolwassenen te stimuleren.
Meer weten? Bel dan 06-29895989 of mail met Loes @ nuvoli.nl
waarschuwingsbordjes
Reflecteren is soms lastig en niet altijd even leuk. Met deze werkvorm kan je het reflecteren ombuigen tot een leuke werkvorm, waarin humor belangrijk is.
Centraal staat de vraag: “Als we allemaal een waarschuwingsbord zouden dragen, wat zou er dan op dat van jou staan?”
Leerlingen kunnen hiermee ook hun minder prettige eigenschappen (in de ogen van anderen) aan bod laten komen en ombuigen in iets leuks. Door daadwerkelijk ook het bord te gaan ontwerpen en maken, is het een werkvorm die reflectie combineert met beeldende vorming. Ook kan het een stuk herhaling bieden van verkeerslessen, want welke vormen van borden heb je en wat betekenen ze ook weer?
Doelgroep: groep 6, 7 en 8 van de basisschool en middelbaar onderwijs
Stappenplan – zie ook werkblad 141218 Nuvoli – de creatieve klas – werkvorm verkeersbord
Stap 1: nadenken over waar je anderen over wilt waarschuwen (eventueel kunnen leerlingen elkaar helpen)
Stap 2: keuzes maken voor vorm/kleur/afbeeldingen en minimaal 3 schetsen maken
Stap 3: schetsen beoordeling op hoe leuk en hoe duidelijk ze zijn
Stap 4: 1 schets uitwerken tot waarschuwingsbord
Tip: Als extra idee: je kan buttons maken van de uitgewerkte verkeersborden. Zie bijv. http://www.buttonsmaken.nl/klikbuttons
overzicht werkvormen
In mijn werk als creatief trainer en facilitator gebruik ik veel verschillende werkvormen en denktechnieken. Sommigen oeroud, anderen gloednieuw en door mijzelf ontwikkeld.
De verschillende oefeningen, technieken en werkvormen staan hieronder opgesomd, zodat iedereen ze kan gebruiken. Heeft u advies nodig over welke werkvorm voor uw doel het meest geschikt is, neem dan contact met mij op.
(1) Oefeningen voor creatief denken
- Denken als Leonardo da Vinci 1 | 2
- Creatieve tips 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6
- Anders kijken 1 | 2 | 3 | 4 | 5
- Aannames laten vallen / aannames aanvechten
- Uitstel van oordeel
- Problemen anders bekijken
- Vertragen als creatieve strategie / zet de tijd stil
- Dagelijkse oefeningen in creativiteit
- Het nut van de omweg in creatief denken
- In een creatieve stemming komen
- Creatief eten
- Buiten inspiratie zoeken
- 3 korte oefeningen – welke letter hoort er niet bij | foute antwoorden | hoeveel vierkanten zie je
- Gaan met die banaan!
- Kruip in de huid van
- 10 tips voor het doorbreken van patronen
(2) Creatieve werkvormen voor in de klas
- start schooljaar – werkvormen voor terugblik op vakantie
- creatieve opdrachten geven
- werkvorm luisteren
- stel een vraag
- rustige start na de pauze
- meer uit de groep halen
- creatieve dagstarters: intern weerbericht | sleutelbos | tekenen met de verkeerde hand | de helft van elf
- mindmappen in de klas: does en dont’s
(3) Creatieve werkvormen voor brainstorms
- Ervaren van de spelregels voor creatief denken 1 | 2 | 3 | 4
– Verhaal met z’n allen
– Ballonnenrondje
– Verhalenkwartet
– Let’s play darts!
(4) Tips en werkvormen om beter te vergaderen
- Creatieve vergaderstarters 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7
- Actief luisteren
- Visueel vergaderen
- Definieren van onderwerp
- Tip: Keuze en inrichting van vergaderzalen
- Tip: Opstelling van de zaal
- Pauze-opdracht
- Uitwaaien om tot betere beslissingen te komen
- Haal meer uit de groep!
(5) vergroten van innovatiekracht
Het ballonnenrondje
Methodes om creatieve spelregels te laten ervaren.
In de reeks methodes om creatieve spelregels te laten ervaren, beschrijf ik hier de methode ‘het ballonnenrondje’ waarmee je een groep van 4-12 personen kan later ervaren hoe leuk creatief denken is, en wat de basisbeginselen van creatief denken zijn (accepteren en voortborduren). Deze spelvorm is kort en krachtig en is tevens een leuk begin van een brainstorm of andere workshop.
Groepsgrootte: max 12
Facilitator ervaring: enige tot zeer veel ervaring
Fun factor: *** (van 3)
Stick factor: *** (van 3)
Instructie
- Zet iedereen in een kring (max. 8 man).
- Iedereen krijgt een ballon en een stift
- Begin met de ballonnen op te blazen (elkaar laten helpen, waar nodig)
- Geef de opdracht om ogen te tekenen
- Dan wordt de ballon doorgegeven naar links (of rechts)
- Geef dan de opdracht om een neus/oren/mond of bek, aanvullende zaken te tekenen, telkens met het doorgeven van de ballon tussen de stappen. (Als facilitator kan je evt. wat afwijkends (bijv. varkensneus) inbrengen om te kijken wat de groep daarmee doet)
Evaluatie
- Hoeveel diversiteit zit er in de groep?
- Wat doe je met een (afwijkend) idee van ander? Meeliften of negeren?
- Wat merkte je toen je de input van anderen zag? Waren de originele dingen anders om aan mee te werken?
- Durf je af te wijken?
- Wat waren de aannames van de groep? Moet je een mens tekenen?
Terugverwijzen naar basisregels
- Alles kan en mag
- Stel je oordeel even uit